Παγκοσμια Ημερα Θυρεοειδους: Η σημασια των προληπτικων εξετασεων

H 25η Μαΐου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Θυρεοειδούς (World Thyroid Day) από το 2008. Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Θυρεοειδούς είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του παγκόσμιου κοινού για την σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των διαταραχών του θυρεοειδούς.

Ο θυρεοειδής αδένας, που συχνά αναφέρεται ως απλά θυρεοειδής, είναι ένας από τους μεγαλύτερους ενδοκρινείς αδένες του ανθρώπινου οργανισμού. Αυτός ο αδένας σε σχήμα πεταλούδας βρίσκεται στο μπροστινό και κάτω μέρος του λαιμού και ζυγίζει 10 γραμμάρια. Οι ορμόνες που παράγονται από τον θυρεοειδή επηρεάζουν τις κρίσιμες λειτουργίες του σώματος και ρυθμίζουν το μεταβολισμό. Επομένως η υγεία του θυρεοειδούς είναι εξαιρετικά σημαντική για τον άνθρωπο. 

Οι διαταραχές του θυρεοειδούς είναι πολύ συχνές σε παγκόσμιο επίπεδο. Επηρεάζουν τους ανθρώπους όλων των ηλικιών και παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Οι πιο κοινές διαταραχές του θυρεοειδούς είναι ο υπερθυρεοειδισμός (ασυνήθιστα αυξημένη δραστηριότητα του θυρεοειδούς), ο υποθυρεοειδισμός (ασυνήθιστα μειωμένη δραστηριότητα του θυρεοειδούς), η βρογχοκήλη (η διόγκωση του θυρεοειδούς, διάχυτη ή οζώδης), οι θυρεοειδίτιδες (φλεγμονές του θυρεοειδούς) και ο καρκίνος του θυρεοειδούς. Συχνά οι διαταραχές του θυρεοειδούς προκαλούνται από ανεπάρκεια ιωδίου.

Σκοπός της ημέρας αυτής είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των διαταραχών του θυρεοειδούς καθώς θεραπεύεται σε μεγάλο ποσοστό και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η πρώιμη διάγνωση.

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα είναι ο συχνότερος καρκίνος των ενδοκρινών αδένων, είναι ο 2ος σε συχνότητα καρκίνος στις γυναίκες και ο 6ος στους άντρες. Επιπρόσθετοι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι το φύλο, η ηλικία, η κληρονομικότητα και το οικογενειακό ιστορικό, η έκθεση σε ακτινοβολία (κυρίως στο κεφάλι και στο λαιμό κατά την παιδική ηλικία), η παχυσαρκία, το ιστορικό με διαβήτη και η έλλειψη ιωδίου στη διατροφή. Δεν έχει, ακόμη, καθιερωθεί τακτική ρουτίνας του screening του γενικού πληθυσμού για την πρώιμη διάγνωση των παθήσεων του θυρεοειδούς, παρά μόνο για κάποιες πολύ συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως μέλη οικογενειών στις οποίες έχει διαγνωστεί καρκίνος θυρεοειδούς σε ≥ 3 (κατ’ άλλους ≥ 2) συγγενείς πρώτου βαθμού, ιδιαίτερα όταν η διάγνωση έχει τεθεί σε μικρή ηλικία και μέλη οικογενειών με κληρονομικό μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς.  Η ενημέρωση του γενικού πληθυσμού για τις παθήσεις θυρεοειδούς είναι ο καλύτερος τρόπος για την έγκαιρη διάγνωσή τους.

Ο καρκίνος θυρεοειδούς (που είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου των ενδοκρινών αδένων) σήμερα μπορεί να διαγνωστεί σε εξαιρετικά πρώιμο στάδιο. Η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς μπορεί να τεθεί με τη βοήθεια δύο βασικών εξετάσεων: του υπερηχογραφήματος και της παρακέντησης με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration). Χρήσιμη είναι επίσης, η μέτρηση των επιπέδων καλσιτονίνης στο αίμα (για τη διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου θυρεοειδούς (που είναι μία ιδιαίτερη και σχετικά επιθετική μορφή καρκίνου του θυρεοειδούς). Χάρη στην εξέλιξη της σύγχρονης υπερηχοτομογραφίας είναι σήμερα δυνατή η διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς ακόμη και όταν έχει διάμετρο ελάχιστων χιλιοστών. 

Ο καρκίνος θυρεοειδούς συνηθέστατα αντιστοιχεί στο λεγόμενο «διαφοροποιημένο καρκίνωμα» που περιλαμβάνει δύο επιμέρους υπότυπους, το θηλώδες και το θυλακιώδες καρκίνωμα. Το διαφοροποιημένο καρκίνωμα θυρεοειδούς είναι μία εξαιρετικά ιάσιμη μορφή καρκίνου, με πολύ καλή πρόγνωση. Προϋπόθεση για την διασφάλιση του μέγιστου θεραπευτικού αποτελέσματος και της ίασης του ασθενούς είναι η σωστή θεραπευτική του αντιμετώπιση, κομβικό μέρος της οποίας είναι η χειρουργική επέμβαση. Με μία ριζική και ασφαλή χειρουργική επέμβαση – σε συνδυασμό με την επικουρική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο (όταν και αν αυτό απαιτηθεί) – είναι σήμερα πραγματικότητα η ίαση της συντριπτικής πλειοψηφίας των ασθενών με καρκίνο θυρεοειδούς.